VN138

Một quận tại TP.HCM vinh danh hơn 470 học sinh, giáo viên có thành tích xuất sắc

Nắng nóng giảm nhiệt, nơi nào TP.HCM dự báo có thể mưa hôm nay?

Tỉ mẩn tạo hình con voi bên căn nhà dài truyền thống, nghệ nhân H'Huyên BHôk (49 tuổi) dừng tay mời chúng tôi vào nhà để tìm hiểu về nghề gốm cổ Yang Tao. Dưới chân nhà dài, những tạo hình như: con voi, con lợn, lọ hoa… đang được bà phơi dưới ánh nắng của ngày đông. "Trong làng tôi chỉ còn vài nghệ nhân làm gốm Yang Tao, họ cũng đã già hết rồi, nếu tính nghệ nhân làm được gốm Yang Tao thì tôi là người trẻ nhất", bà H'Huyên BHôk nói.Bà H'Huyên BHôk cho hay, qua lời kể của bà cố, ngày xưa trong buôn người dân sinh sống không có các vật dụng sinh hoạt như chén, bát…, chỉ dùng lá chuối để đựng cơm. Từ đó, người xưa đã suy nghĩ và sáng tạo, tìm kiếm nguồn đất để nặn ra cái chén đầu tiên, đem đi nung thành công, rồi tiếp tục làm các vật dụng lớn hơn như sành đựng nước, chóe đựng gạo. Thời điểm đó, người dân trong buôn học hỏi lẫn nhau và tự tạo ra các vật dụng riêng để sử dụng trong gia đình."Để thể hiện lòng biết ơn và tôn kính với bề trên, người sáng kiến đã đặt ra rất nhiều quy tắc khi làm gốm Yang Tao, người vi phạm quy tắc sẽ bị bề trên khiển trách", bà H'Huyên BHôk kể và tiếp lời: "Ngày trước, chỉ có phụ nữ làm gốm, đàn ông trong buôn không được làm vì chế độ mẫu hệ. Độ tuổi mà con gái được làm gốm phải từ 17,18 tuổi, chưa có chồng. Trước khi đi lấy đất, con gái không được tiếp xúc với con trai, không trùng ngày 'đèn đỏ', nếu vi phạm sẽ bị run tay chân, không tìm thấy đường về nhà".Nghệ nhân H'Lưm Uông (63 tuổi), nhà ở bên cạnh và là người chỉ dạy cho bà H'Huyên BHôk làm gốm, vừa nằm viện về, tay chân vẫn còn yếu do bị tai biến (hồi tháng 6.2024), nhưng nỗi nhớ nghề vẫn hằn sâu trong đôi mắt của bà. "Bị thế này, mẹ (tôi) cũng nhớ nghề lắm, tay chân cứ khó chịu. Hằng ngày, chỉ có thể ngồi trong nhà dài nhìn H'Huyên BHôk làm gốm, mong mau khỏi bệnh để lại tiếp tục làm gốm như ngày xưa. Từ những năm 1990, chén bát hiện đại từ nơi khác về nên buôn này chỉ còn vài người làm gốm…", bà H'Lưm Uông chia sẻ.Giọng trầm buồn, nghệ nhân H'Huyên BHôk và H'Lưm Uông kể lại khoảng hơn chục năm trước, trong một lần đi bán gốm Yang Tao ở H.Cư Mgar (Đắk Lắk), chiếc xe chở mọi người không may bị lật ở giữa đèo, bà H'Huyên BHôk bị chấn thương ở vùng đầu, rất may không ảnh hưởng đến tính mạng. Nhưng cũng từ đây, người dân trong buôn không còn đi bán gốm ở xa nữa (vì sợ gặp tai nạn) mà chỉ làm các vật dụng phục vụ sinh hoạt trong gia đình. Rồi theo xu hướng phát triển, gốm thủ công không cạnh tranh được với gốm công nghiệp, nên người làm gốm trong buôn ít dần, chỉ còn 5 – 6 người giữ nghề đến ngày nay.Năm 2008, bà Lương Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk) đã đến buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk) để động viên, hỗ trợ cho bà con giữ lấy nghề gốm cổ lâu đời trong vùng. Các nghệ nhân và người làm gốm cổ ở Yang Tao luôn ghi nhớ rằng, nếu không có TS Lương Thanh Sơn thì nghề gốm đã mất đi.Bà Sơn cho hay những năm trước 2008, bà đã nghiên cứu và đề xuất các dự án phục hồi các làng nghề truyền thống của người Ê Đê, người M'nông tại địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, bà xin được nguồn vốn cho dự án phục dựng nghề làm gốm của người M'nông tại buôn Dơng Bắk (xã Yang Tao, H.Lắk). Thời điểm này, tại buôn có mở một lớp dạy nghề làm gốm cổ khoảng 15 – 20 người, trong đó có 3 nghệ nhân được mệnh danh là "bàn tay vàng" của địa phương."Qua thời gian làm văn hóa, gắn bó với người dân tại các buôn làng, điều mà tôi đau đáu đến bây giờ là làm sao tạo được nguồn thu, đầu ra cho các sản phẩm gốm Yang Tao của bà con. H.Lắk là vùng du lịch nổi tiếng của tỉnh Đắk Lắk, đặc biệt là khu du lịch hồ Lắk, đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm gốm cổ Yang Tao gửi đến tay du khách thập phương", bà Sơn nói.Bà Sơn cho biết thêm, theo thông tin từ một người nghiên cứu (Bỉ) do bà hướng dẫn, sản phẩm gốm cổ Yang Tao đã hiện diện tại Bảo tàng Anh. Trong lần trở lại Dơng Bắk cách đây không lâu, các nghệ nhân (nay già yếu nhưng bàn tay của họ chưa bao giờ biết mỏi) cũng khoe với bà, gốm Yang Tao đã được du khách từ các công ty du lịch lữ hành đến tham quan và tìm mua. Từ đó, cũng tạo nguồn thu nhập đáng kể cho bà con duy trì với nghề.Trao đổi với Thanh Niên, Sở VH-TT-DL Đắk Lắk cho biết, Bộ VH-TT-DL vừa có Quyết định về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với nghề làm gốm của người M'nông ở xã Yang Tao (H.Lắk, Đắk Lắk). Đây sẽ là cơ sở quan trọng để gốm cổ Yang Tao được hồi sinh.

Cô gái Dao và những mảnh đời khó khăn

Đài ABC News ngày 12.3 đưa tin các nhà khoa học vừa tìm thấy hàng loạt dấu chân khủng long hóa thạch trên phiến đá phủ bụi bên trong một ngôi trường ở Úc.Tảng đá này gần như không được chú ý đến trong hơn 20 năm, cho đến khi ngôi trường ở vùng nông thôn Banana (bang Queensland) nhờ nhà cổ sinh vật học Anthony Romilio thuộc Đại học Queensland kiểm tra một cụm dấu chân có 3 ngón.Ông Romilio cho biết phiến đá in hàng chục dấu chân hóa thạch có niên đại từ đầu kỷ Jura, khoảng 200 triệu năm trước. Theo ông, phiến đá cho thấy "một trong những nơi có mật độ dấu chân khủng long cao nhất" từng được ghi nhận ở Úc."Đây là hình ảnh chưa từng có về sự phong phú, chuyển động và hành vi của khủng long từ thời điểm chưa tìm thấy xương khủng long hóa thạch nào ở Úc. Những hóa thạch quan trọng như thế này có thể nằm im trong nhiều năm, ngay cả khi nhìn thấy rõ ràng", AFP dẫn lời ông cho biết."Thật khó tin khi nghĩ rằng một phần lịch sử phong phú như vậy lại nằm trong sân trường trong suốt thời gian đó", ông nói thêm.Những người thợ mỏ đã đào được phiến đá vào năm 2002 và nhận thấy những dấu chân bất thường. Họ đã tặng nó cho trường học để trưng bày ở tiền sảnh. Tảng đá nằm đó cho đến khi các nhà nghiên cứu bắt đầu hỏi thăm về khả năng tìm thấy hóa thạch khủng long trong khu vực.Ông Romilio cho biết 66 vết dấu chân riêng biệt đã được tìm thấy trên phiến đá, có diện tích bề mặt chưa đến 1 m2. Chúng thuộc về một loài khủng long có tên là Anomoepus scambus, một loài ăn thực vật nhỏ và đi bằng 2 chân.Cuộc săn tìm hóa thạch của ông Romilio trong khu vực cũng đã phát hiện được một tảng đá nặng 2 tấn đánh dấu lối vào bãi đậu xe của một mỏ than."Khi tôi lái xe vào bãi đậu xe, tôi thấy một trong những tảng đá đó. Và nó có hóa thạch khủng long rõ như ban ngày. Tôi há hốc mồm khi nhìn thấy nó", ông kể.Phát hiện của ông Romilio và nhóm nghiên cứu của ông đã được đăng trên chuyên san Historical Biology.

Nhiều giờ qua, đoạn video 4 người khiêng quan tài đen đi lại đã lan truyền trên mạng xã hội. Video được cho là ghi lại trước khu vực chợ Bến Thành (quận 1, TP.HCM). Trong video gốc thì ngoài hiệu ứng chớp nháy còn có nhạc nền nổi bật, bắt trend. Đáng chú ý, đường phố xung quanh tại thời điểm đó thì có nhiều phương tiện qua lại. Đoạn video này hiện đang nhận được sự quan tâm cùng nhiều ý kiến trái chiều từ dân mạng.Qua xác minh, các tuyến đường mà nhóm này khiêng vác quan tài đi qua là trước khu vực chợ Bến Thành. Trong đó, có cảnh thể hiện nhóm người đi dưới lòng đường đường Lê Lai (ở phường Bến Thành, quận 1), song song cùng các phương tiện giao thông.Liên quan vụ việc, một chiến sĩ CSGT TP.HCM cho biết, theo quy định, người đi bộ mang vác vật cồng kềnh gây cản trở giao thông sẽ bị phạt tiền từ 400.000 - 600.000 đồng mỗi người.Bên cạnh đó, CSGT có thể phạt tiền 150.000 - 250.000 đồng đối với người đi bộ khi không đi đúng phần đường quy định.Hiện Đội CSGT Bến Thành (thuộc Phòng CSGT Công an TP.HCM) đang phối hợp các đơn vị liên quan đang vào cuộc xác minh, làm rõ mục đích của nhóm người khiêng quan tài này để xử lý hành vi vi phạm theo quy định.

Chứng thư giám mục Bá Đa Lộc gởi trưởng đoàn thám hiểm Côn Đảo nói gì?

Ngoài các bộ sưu tập trên, DOJI còn mang tới thị trường rất nhiều sản phẩm với đa dạng mẫu thiết kế và mức giá, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng.